De bevrijding van Oud Gastel
“British win key Dutch base, close on Breda.” kopt The New York Times op 29 oktober 1944. Diezelfde nacht nog ontvluchten honderden Duitse soldaten Roosendaal en Gastel, en trekken richting Stampersgat en Standdaarbuiten. Op 30 oktober wordt Oud Gastel bevrijd door de Britse 49e Infanteriedivisie, ook wel bekend als de Polar Bear Division.
In het gebied tussen Antwerpen en de Biesbosch, waar de familie Mastboom heel hun leven gewoond en gewerkt heeft, wordt in 1944 stevig gevochten. Op 4 september, zo’n drie maanden na de landing in Normandië, bevrijdden de geallieerden de binnenstad van Antwerpen. In Nederland leeft de verwachting en de hoop dat de oorlog nu snel voorbij zal zijn.
Antwerpen is een grote havenstad en dat is extreem belangrijk voor de geallieerden, want tot dan toe moeten alle versterkingen en voorraden nog via Normandië worden aangevoerd. Één probleempje; de Nederlandse oever van de Westerschelde en het gebied tussen de stad en de Scheldemonding zijn nog in handen van de Duitsers. Adolf Hitler had persoonlijk de opdracht gegeven om “mit allen denkbaren Mitteln die Westerschelde zu sperren”. Een van de zwaarste operaties van de tweede wereldoorlog volgde; De slag om de Schelde.
Nadat de slag door de geallieerde troepen tot een goed einde is gebracht en de eerste bevoorradingsschepen eind november de haven binnenvaren, is het gevaar voor Antwerpen nog niet geweken. Duitsland begrijpt het strategisch belang van Antwerpen en haar diepwaterhaven, en bestookt de stad dan ook nog tot maart 1945 voortdurend met V1 en V2 raketten, in de hoop de haven onbruikbaar te maken.
Ook in Gastel is de oorlog na de bevrijding op 30 oktober nog niet voorbij. Het gebied blijft nog dagenlang het strijdtoneel van Duitse en geallieerde troepen. Duitse soldaten beschieten de Gastelse kerktoren zodat het geen geallieerde uitkijkpost zou kunnen worden. Het lukt de Wehrmacht niet om de toren compleet onbruikbaar te maken. Wel lukt het de Duitsers om het gemaal Heerjansland op te blazen, waardoor de polders vollopen en het Luitenant-kolonel Francis Butterworth en de zijnen nog dagen kost om door te stoten naar Stampersgat.
Wanneer de tweede wereldoorlog in 1945 officieel ten einde komt, is hij voor veel mensen toch nog niet écht voorbij. Een groep Gastelse notabelen, waaronder Henri Mastboom, klaagt burgemeester Henricus Hofland aan wegens collaboratie met de bezetter. Na oordeel van de rechter komt burgemeester Hofland er met een interne berisping vanaf, en kan Gastel definitief de oorlogswonden likken en voorzichtig beginnen met de wederopbouw.
